Artikeldatabank

Waar ooit boeren en herders hun koeien, schapen en geiten naar hun zomerverblijf op het Aubrac-plateau brachten, wijzen de paden tussen twee muurtjes van gestapelde stenen vandaag Le Chemin de Saint-Guilhem-le-Désert aan. De route presenteert zich als de GRote doorsteek van het Centraal Massief en pronkt met de UNESCO-titel ‘Agropastoralisme méditerranéen’. Terecht!

In 2013 vertrok ik vanuit Nazareth richting Reims en schreef ik enigszins triomfantelijk in Op Weg: “Rome, gij Eeuwige Verlichte Stad, here I come!”. Zes jaar later, in mei 2019, sta ik in Radicofani klaar voor de laatste negen etappes van mijn Via Francigena.

In de jaren 80 was het gebruikelijk om met kleine kinderen naar zee te gaan. Avontuurlijke vakanties voor gezinnen bestonden haast niet. Tenzij je zelf op zoek ging.

‘Il Cammino Minerario di Santa Barbara’, zo luidt de klinkende titel van de net uitgebrachte wandelgids die in mijn handen ligt te blinken. ‘Il Iglesiente’ is de naam van de streek en tot voor deze uitgave was dat een blinde vlek op de Europese wandelkaart. Ik beschouw de gids als een uitnodiging voor een kraamvisite en trek nieuwsgierig naar Zuidwest-Sardinië.

“Een pelgrim volgt niet alleen het horizontale pad dat zich voor hem ontvouwt, maar wandelt ook de verticale weg van de voeten naar het hoofd en terug.” Na vier grote pelgrimstochten heeft Paul De Marez recht van spreken als het over pelgrimeren gaat, en naar aanleiding van zijn boek over zijn laatste tocht naar Trondheim zochten we hem op in zijn thuisstad Kortrijk.

Alle wegen leiden naar Rome, al eindigde die van Gilbert Bastiaensen in Assisi. Vanuit vertrekpunt Firenze goed voor 240 km wandelen door prachtige Toscaanse en Umbrische landschappen.

Ter gelegenheid van haar 25-jarig bestaan en het heilige Jacobusjaar 2010 ontwikkelde het Vlaamse Compostelagenootschap vier nieuwe pelgrimswegen door België. Christina Bloem verkende de Via Monastica.

‘Dans le silence et la solitude on n’entend plus que l’essentiel’. Zo staat het bij het binnenkomen van Aubrac op een zuil langs GR 65, één van de historische pelgrimswegen op Franse bodem. De woorden hadden in 2004 indruk op mij gemaakt, omdat zij een weerspiegeling zijn van iets dat ik al jaren in de zachte delen van mijn ziel vermoedde. Elk jaar een aantal weken alleen op stap gaan is voor mij intussen een noodzaak geworden. Deze zomer was dat op de Via Francigena, een oude historische pelgrimsroute naar Rome die stilaan uitgroeit tot een waardig alternatief voor Compostela. Ik stapte 361 km, van Lucca naar Rome. Een greep uit mijn dagboeknotities.

Er was natuurlijk Man bijt hond. Maar er is meer aan de hand. De weg naar Santiago de Compostela is populair, zoveel is duidelijk. Al zijn er net als vroeger pelgrims in alle soorten: van diep gelovige bedevaarders tot fiets- en wandeltoeristen met oog voor landschap en kunst. Van jongeren op zoek naar zingeving tot vijftigers op zoek naar rust. Allemaal met een motto: de weg is het doel.

Vier maanden zijn wij ‘op weg’ geweest. Via GR-paden en pelgrimspaden, van Puurs helemaal tot in Santiago de Compostela. Dagelijkse reflecties vonden hun weg naar het thuisfront, eerst via een blog, later in een boek. De fragmenten laten zien waar pelgrimeren echt om draait.

Pampers behoren doorgaans niet tot de standaarduitrusting van de doorsnee bergwandelaar. Voor Nick Meynen en Fany Crevecoeur was dat wél het geval. Amper drie maanden na de geboorte van hun dochtertje Flora, vatten zij de doorsteek van de Pyreneeën aan. Tijdens vier vakanties stapten zij zo’n 1.000 kilometer, van Hendaye in Frans Baskenland tot aan de Middellandse Zee. Nick verwerkte hun belevenissen in een bijwijlen tragikomisch boek, met enkele (wandel)filosofische zijpaadjes.

Moet een grote tocht een doel hebben? De weg is voor de langeafstandswandelaar toch aangrijpender dan het einddoel? Maar als de ontknoping zich afspeelt tussen Bernini’s zuilenrijen op een volgepakt Sint-Pietersplein, dan moet dat toch wel een bijzonder finishmoment zijn. Els Geeraert en Piet Hardeman getuigen.

Weinigen kunnen zeggen dat ze van wandelen hun beroep hebben gemaakt. TV-maker Arnout Hauben kan dat wel. Voor Man Bijt Hond ging hij in 100 dagen te voet van Schaarbeek naar Compostela. In een recenter verleden stapte hij met zijn kompanen Jonas Van Thielen en Mikhael Cops de frontlijn van de Grote Oorlog af. Momenteel bereiden zij een tweede reeks Ten Oorlog voor, over WO II. ‘Als je stapt, staan al jezintuigen op scherp.’

Een volgestouwde wagen en een zak vol wandelkaarten. Meer is niet nodig voor enkele weken avontuur in Noorwegen en Zweden samen met onze zoon van zeventien maanden. Met als top of the bill de Lofoten, een uitzonderlijk wandelgebied met bergtoppen die als drakentanden boven de zee uitsteken.

Wie de pelgrimsroutes naar Santiago of Rome te klassiek of te druk vindt, heeft in Noorwegen een prachtig alternatief: het Olavspad. Deze uitstekend gemarkeerde route van Oslo naar Trondheim biedt prachtige natuur, veel cultuur en is vooral nog heerlijk rustig.

Een boek over de verloren gewaande pelgrimsroute naar Rome plantte een zaadje in mijn hoofd. Een jaar later stond ik in de crypte van Canterbury Cathedral, helemaal klaar voor een tocht van 2000 km langs de Via Francigena. Het miezerde toen ik vertrok. Wat leek het zonnige Rome toen onbereikbaar ver!

Papa’s die graag wandelen hebben soms een curieuze droom. Dan nemen zij vrouw en kinderen op sleeptouw bij de realisatie van hun visioen: te voet van de Noordzee naar de Middellandse Zee. Goed nieuws voor hun ‘volgers’: de route en de gids van het Vlaamse deel van de tocht zijn opgefrist. Een leidraad om welgezin op zoek te gaan naar het verre horizonten én nieuwe woorden.

De meeste pelgrims sluiten in Rome hun voettocht af, maar ik vertrek zuidwaarts. Naar de havens in Puglia waar in de middeleeuwen de boten naar het Heilige Land vertrokken. Het pad is geplaveid door de voeten van miljoenen pelgrims, soldaten, landheren, kooplui, hoeren en avonturiers. Hun sporen vind ik niet meer terug, maar ik volg hun route dwars door dit minder gekend stukje Italië.